انتخاب رشته مهندسی کامپیوتر و فرصت های شغلی آن در ایران
مهندسی کامپیوتر یکی از پرطرفدارترین رشته های دانشگاهی ریاضی بین دروس مهندسی میباشد دراین مطلب از سایت تالاب بـه معرفی این رشته از صفرتا صد ان میپردازیم. نیاز بـه تکنولوژی در گرایش های مختلف مهندسی کامپیوتر باعث شده اسـت بازار کاری خوب در ایران و بيرون از کشور و نیز فرصت های شغلی زیادی داشته باشد .
رشته مهندسی کامپیوتر اکنون مدتها اسـت کـه در تعداد زیادی از دانشگاههای ایران تدریس میشود. از دانشگاه سراسری و آزاد گرفته تا دانشگاه پیام نور و سایر انواع مرکز آموزشی کـه اکثر آن ها غیر دولتی بوده و روز بـه روز هم بر تعدادشان افزوده میشود. در مجموع شاید بتوان میزان گستردگی این رشتهي تحصیلی در دانشگاههای مختلف کشور را تا حدی قابل قبول دانست. علاوه بر ان امکان تحصیل دراین رشته تا مقطع دکترا نیز در کشور وجوددارد.
اکنون حدود دو دهه اسـت کـه ضریب نفوذ کامپیوتر در بین خانوادههای ایرانی رفته رفته افزایش یافته و میزان استفاده از ان حتی در بین افراد پا بـه سن گذاشته نیز سیر صعودی داشته اسـت. تا پیش از ان کامپیوتر یک وسیلهي گرانقیمت و تا حدی لوکس بـه شمار میرفت.
از همین رو در گذشته عده اي از افراد رشته مهندسی کامپیوتر را یک رشتهي پر خرج قلمداد میکردند. اما در حال حاضر چنین شرایطی وجود ندارد و فارغ از بحث شهریهي گزاف این رشته و سایر رشتههای مشابه در دانشگاههای غیر دولتی، رشته مهندسی کامپیوتر تفاوت چندانی با سایر رشتههای تحصیلی ندارد. اخبار شیائومی
ذکر اهداف مهم رشته مهندسی کامپیوتر
هدف اصلی رشته مهندسی کامپیوتر تربيت کردن افراد متخصصی اسـت كه بتوانند در زمينهي طراحی، تحليل، ساخت، توسعه و راهاندازی دستگاهها یا سخت افزارهای جديد فعالیت کنند و همچنین دانش و توانایی نگهداری، بررسی، عیبیابی و تعمیر انها را نیز داشته باشند. علاوه بر ان تمام موارد مذکور را علاوه بر بخش سخت افزار می توان بـه بخش نرم افزار نیز تعمیم داد.
بـه این معنی کـه مواردی نظیر طراحی نرمافزارهای مختلف درکنار شبيهسازی، پردازش، سنجش، ويرايش و آموزش آن ها از جمله مواردی اسـت کـه آموزش ان دربخش نرم افزاری رشته مهندسی کامپیوتر مدنظر قرار دارد.
در مجموع دانش آموختگان این رشته پس از پایان تحصیلات خود باید از توانایی شناخت نرم افزارها و سخت افزارهای مختلف، بـه خصوص آنهایی کـه بـه تازگی طراحی و تولید شدهاند، باخبر باشند و چگونگی بـه كارگيری انها را بدانند. در حال حاضر تعداد زیادی از شرکتهای صنعتی و خدماتی از وجود نرم افزارها و سخت افزارهای پیشرفته برای تسهیل فعالیتهای خود بهره می گیرند. از همین رو متخصصان رشته مهندسی کامپیوتر درصورت فعالیت در چنین بخشهایي باید بتوانند بـه خوبی سیستمهای فعال را شناسایی کرده و از وجود کمبودهای نرم افزاری و سخت افزاری مختلف در انها باخبر شوند.
از دیگر تواناییهایي کـه متخصصان این رشتهي تحصیلی پس از فارغالتحصیل شدن باید از ان بـه خوبی آگاه باشند چگونگی نصب، اجرا و آزمایش طرحهای مختلف كامپيوتری اسـت. علاوه بر ان باید این دسته از افراد بتوانند طرحهای مذکور را آموزش بدهند.
مسلما تمام سیستمهای کامپیوتری فارغ از نرم افزاری یا سخت افزاری بودن آن ها، علاوه بر توسعه بـه پشتيبانی و نگهداری هم نیاز خواهند داشت. از همین رو چگونگی پشتیبانی از انها و عیب یابی این سیتمها از دیگر موضوعاتی اسـت کـه در رشتهي تحصیلی مهندسی کامپیوتر مدنظر قرار دارد. ضمن ان کـه دانش آموختگان این رشته باید چگونگی ارتقا یافتن سیستمهای کامپیوتری مختلف را نیز بیاموزند.
البته مواردی کـه بـه آن ها اشاره شد در مورد تمام گرایشهای این رشته صدق می کند. بـه این معنی کـه فارغالتحصیلان رشتهي تحصیلی مهندسی کامپیوتر نیاز نیست بر تمام این تواناییها مسلط باشند و تنها کافی اسـت با توجه بـه گرایش انتخابی خود بخشی از انها را بـه صورت اصولی و پایهاي بیاموزند. بـه طور کل طبق معمول جداسازی واضحی میان جنبههای مختلف نرم افزاری و سخت افزاری در رشتهي تحصیلی مهندسی کامپیوتر وجوددارد. بررسی گوشی شیائومی
معرفی گرایشهای رشته مهندسی کامپیوتر در کارشناسی
رشته مهندسی کامپیوتر هم مانند برخی دیگر از رشتههای مهندسی کـه در همان دورهي کارشناسی بیش از یک گرایش برای انتخاب دارند، از دو گرایش نرم افزار و سخت افزار تشکیل شده اسـت. البته این دو گرایش بـه ظاهر متفاوت، در مقطع کارشناسی ارشد از نظر کلی تفاوت چندانی با یک دیگر ندارند و اکثر تفاوتهای انها در مقطع تحصیلات تکمیلی آشکار می شود.
در مجموع این رشتهي تحصیلی را می توان در قالب شاخههای مختلفی مانند نرم افزار، معماری سیستمهای کامپیوتری، مهندسی فناوری اطلاعات و نظایر ان طبقهبندی کرد کـه عده اي از آن ها گرایشهای مختص بـه خودرا دارند. بـه عنوان مثال شاخهي مهندسی فناوری اطلاعات در مقطع کارشناسی ارشد بـه زیرشاخهها یا گرایشهایي نظیر تجارت الکترونیکی، رایانش امن یا امنیت اطلاعات، شبکههای کامپیوتری و فناوری اطلاعات یا همان آیتی قابل دستهبندی خواهد بود.
درباره ی رشته مهندسی کامپیوتر «گرایش نرم افزار»:
در گرایش نرم افزار از رشتهي تحصیلی مهندسی کامپیوتر تمرکز اصلی بر آموزش زبانهای مختلف برنامهنویسی و پژوهش در مورد انها قرار دارد. زبانهای برنامهنویسی انواع و اقسام مختلفی را در بر میگیرد و نمونههای جدید، قدیمی، پر کاربرد، از دور خارج شده و امثال ان را شامل میشود. مسلما برای یک دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر تسلط کامل بر تمام زبانهای برنامهنویسی شناخته شده کار چندان اسانی نخواهد بود. اما در عین حال آن ها باید تمام این زبانها را بشناسند و از نقاط و قوت و ضعف هر کدام از انها باخبر باشند.
در واقع بهتر اسـت کـه دانشجویان گرایش نرم افزار حداقل مدتی رابا زبانهای مختلف برنامهنویسی کار کنند تا بـه یک شناخت نسبی از بخش عمدهي انها برسند. پس از ان میتوان با توجه بـه علاقه و کشش نسبت بـه یک یا تعداد بیشتری از این زبانهای برنامهنویسی و همچنین میزان استفاده و کاربرد انها در بازار کار، روی تعداد محدودی از آن ها تسلط بیشتری یافت.
علاوه بر موارد اشاره شده توضیح در مورد انواع و اقسام سیستم عامل کامپیوتری و طراحی نمونههای گوناگونی از الگوریتمهای کاربردی بر مبنای انها نیز از دیگر اهداف گرایش تحصیلی نرم افزار بـه شمار می رود.
اگر بخواهیم کامپیوتر را بـه دو بخش مختلف تقسیم کنیم، یکی از آن ها نرم افزار و دیگری سخت افزار خواهد بود. نرم افزار طبق معمول بـه ان دسته از برنامههایي گفته می شود کـه وظیفهي تعیین تکلیف اعمال و رفتار کامپیوتر را بر عهده دارند. بـه این معنی کـه بـه اجزای مختلف کامپیوتر دستور میدهند کـه چه عملی را انجام دهند. در عمل میتوان نرم افزار را برنامهاي قلمداد کرد کـه موجب فعالیت هدفمند سخت افزار کامپیوتر میشود و نقش اصلی ان را تعیین میکند. بـه عنوان مثال نرم افزارهای گرافیکی موجب بـه کار افتادن سخت افزارهایی نظیر کارت گرافیک می شوند و نقش و وظیفه و ماهیت آن ها را تعیین می کنند.
در گرایش نرم افزار از رشته مهندسی کامپیوتر دانشجویان بـه تدریج فرا می گیرند کـه چگونه می توان نرم افزارهای مختلف را طراحی نمود. از نمونههای ساده و کم جزییات گرفته تا نرم افزارهای پیچیده و سطح بالایی کـه بـه منظور انجام اهداف خاص طراحی می شوند.
البته چگونگی طراحی این نرم افزارها بیشتر بـه خلاقیت و تیزهوشی طراحان آن ها باز می گردد. در واقع دانش آموختگان این رشتهي تحصیلی در طول دوران تحصیل خود تنها اصول طراحی نرم افزار را فرا می گیرند و باقی جزییات اینکار بـه تلاش و پیگیری خود انها بستگی دارد.
فرصتهای شغلی و بازار کار در گرایش نرم افزار
نرم افزارهای کامپیوتری طبق معمول شامل نرم افزارهای کاربردی و نرم افزارهای سيستمی میشوند. نرم افزارهای کاربردی بیشتر توسط افراد یا شرکتهای ثالث طراحی می شوند. شرکتهایي کـه طبق معمول مستقل از شرکتهای تولید کنندهي سیستمها و سخت افزارهای کامپیوتری بـه فعالیت می پردازند. بـه عنوان مثال همین نرم افزارهای گرافیکی کـه در سطور پیشین این متن بـه انها اشاره شد بـه طور عمده نرم افزارهای کاربردی بـه شمار میروند.
دانش آموختگان گرایش نرم افزار می توانند پس از پایان یافتن دوران تحصیل خود در قالب شرکتهای ریز و درشت نرم افزاری یا بـه صورت مستقل بـه طراحی نرم افزارهای کاربردی بپردازند.
در سوی مقابل نرم افزارهای کاربردی، نرم افزارهای سيستمی قرار گرفتهاند. این دسته از نرم افزارها را میتوان برنامههايی نامید كه سیستمهای كامپيوتری برای فعالیت بـه انها محتاج هستند و طبق معمول توسط همان شرکتهای تولید کنندهي سخت افزار طراحی میشوند.
بـه عنوان مثال برنامههای فعال کنندهي پردازنده یا کارت گرافیک سیستمهای کامپیوتری کـه با نام درایور شناخته می شوند جزو این دسته از نرم افزارها قرار میگیرند. علاوه بر ان سیستم عاملهای کامپیوتری و برنامههایي نظیر ویندوز را هم میتوان جزو نرم افزارهای سیستمی بـه شمار آورد.
طبق معمول دانش آموختگان گرایش نرم افزار برای تولید نرم افزارهای سیستمی باید بـه خدمت شرکتهای تولید کنندهي سخت افزار در بیایند. اما از انجایی کـه چنین شرکتهایي در ایران فعال نیستند، فعالیت دانش آموختگان گرایش نرم افزار در ایران تنها در قالب طراحی نرم افزارهای کاربردی امکان پذیر خواهد بود. در عمل نیز بخش عمدهاي از نرم افزارهای موجود در بازار را نمونههای کاربردی تشکیل میدهند و نرم افزارهای سیستمی از نظر کمیت در رتبهي بعدی قرار می گیرند.
درباره ی رشته مهندسی کامپیوتر «گرایش سخت افزار»:
در گرایش سخت افزار بیش از هر موضوع دیگری بـه قطعات و تجهیزات مختلف کامپیوتر پرداخته می شود. علاوه بر ان معماری سیستمهای گوناگون کامپیوتری نیز دراین گرایش بـه شکل مفصل مورد بررسی قرار میگیرد. علاقهمندان بـه گرایش سخت افزار می توانند در مقطع تحصیلات تکمیلی بـه سراغ زیر شاخهي معماری رایانه بروند. بستر تحصیلی مبتنی بر فعالیتهای عملی کـه تمرکز اصلی ان بر طراحی و ساخت کامپیوتر قرار دارد.
گرایش سخت افزار از رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع ليسانس بـه مواردی نظیر مطالعه، بررسی، طراحی و كنترل سیستمهای کامپیوتری از نظر سخت افزاری می پردازد. در مقاطع تکمیلی نیز می توان میزان دانش خود دراین حوزهها را گسترش و افزایش داد.
اینروزها گرایش سخت افزار در ایران بیش از پیش شناخته شده اسـت. این در حالی اسـت کـه در طول دههي گذشته تعداد زیادی از افراد مهندسان سخت افزار را بیش از هر چیز در قامت تعمیرکاران کامپیوتر بـه شمار میآوردند. البته این موضوع کـه فارغ التحصیلان گرایش سخت افزار در طول سالهای گذشته بـه دلیل مساعد نبودن بازار کار ناگزیر از فعالیت در شرکتهای فروش و تعمیر قطعات کامپیوتری بودند نیز چندان دراین باور بیتاثیر نبوده اسـت.
با تمام این اوصاف ناگفته پیدا اسـت کـه کار یک مهندس سخت افزار تنها تعمیر قطعات کامپیوتری نیست. بلکه دانش آموختگان این گرایش درصورت برخورداری از آموزش درست و ادامه دادن تحصیلات خود در مقاطع تکمیلی قادر خواهند بود با دستهای خود سخت افزارهای مختلفی را طراحی کنند.
علاوه بر ان امکان طراحی مدارهای مجتمع ديجيتالی نیز از دیگر فعالیتهایي اسـت کـه میتوانند بـه انجام ان بپردازند. البته باید بـه این نکته اشاره کرد کـه دانشجویان گرایش سخت افزار در طول دوران تحصیل خود با انواع و اقسام قطعات سخت افزاری و شیوهي عیبیابی و تعمیر آن ها آشنا می شوند.
شاید یکیدیگر از دلایلی کـه موجب شده اسـت تا نوع نگاه عده اي از افراد بـه مهندسان سخت افزاری در حد یک تعمیرکار قطعات کامپیوتری تنزل یابد، افزایش قابل توجه تعداد آموزشگاههای خصوصی کامپیوتر در طول سالهای گذشته بوده اسـت. اگر چه در حال حاضر تعداد این آموزشگاهها بـه نوعی تعدیل شده اسـت، اما دریک بازهي زمانی خاص شاهد رشد بیرویه انها بودیم. مسلما افرادی کـه دراین مراکز خصوصی آموزش دیدهاند دانشی در حد یک مهندس کامپیوتر ندارند.
فرصتهای شغلی و بازار کار در گرایش سخت افزار
همان گونه کـه بـه ان اشاره شد در طول سالهای گذشته بـه دلیل نبود فرصتهای شغلی مناسب تعدادی از فارغ التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر و گرایش سخت افزار این رشته ناگزیر از کار در شرکتهای فروش و تعمیر قطعات سخت افزاری بودند. البته هنوز هم یکی از رایج ترین کارهایی کـه دانش آموختگان این رشته پس از پایان تحصیلات خود انجام میدهند فعالیت در چنین شرکتهایي اسـت.
البته این افراد امكان اشتغال در عده اي از شركتهای توليدی را نیز خواهند داشت. شرکتهایي کـه از سخت افزارهای متعدد استفاده می کنند یا اینکه در تولید یا تعمیر بخشی از قطعات سخت افزاری دخیل هستند. علاوه بر ان یکی از زمینههای شغلی شناخته شدهاي کـه دانش آموختگان گرایش سخت افزار می توانند در ان فعالیت کنند حوزهي واردات قطعات سخت افزاری اسـت. با توجه بـه رشد روز افزون استفاده از سیستمهای کامپیوتری در ایران شرکتهای فراوانی در زمینهي واردات قطعات سخت افزاری گوناگون بـه داخل کشور فعالیت می کنند. شرکتهایي کـه فارغ التحصیلان گرایش سخت افزار قادر بـه همکاری با آن ها خواهند بود.
مهمترین درسهای اصلی رشته مهندسی کامپیوتر:
این درسها بـه طور عمده در هردو گرایش نرم افزار و سخت افزار مشترک هستند.
آزمايشگاه 1 و 2
رياضی 1 و 2
مبانی كامپيوتر و برنامهسازی
آزمايشگاه كامپيوتر
معادلات ديفرانسيل
ساختمانهای گسسته
برنامهسازی پيشرفته
آمار و احتمالات مهندسی
رياضی مهندسی
مدارهای الكتريكی 1
آزمايشگاه مدارهای الكتريكی 1
ساختمان دادهها
زبان ماشين و برنامهريزی سيستم
مدارهای الكترونيكی
آزمايشگاه مدارهای الكترونيكی
مدارهای منطقی
طراحی الگوريتمها
طراحی و پيادهسازی زبانهای برنامهسازی
ريز پردازنده 1
آزمايشگاه ريز پردازنده 1
معماری كامپيوتر
آزمايشگاه معماری كامپيوتر
شبكههای كامپيوتری
آزمايشگاه شبكههای كامپيوتری
سيستم های عامل
كارگاه عمومی
موقعیت کلی این رشته «مهندسی کامپیوتر» در ایران :
امروزه یک مهندس کامپیوتر اگر علاقهمند بـه کار باشد، هیچوقت با مشکل بیکاری روبهرو نمیشود. بخصوص مهندسین نرمافزار کـه فرصتهای شغلی بیشتری داشته و برای کار کردن نیز نیاز بـه امکانات و تجهیزات زیادی ندارند.
بـه همین دلیل در بعضی از کشورها، صادرات نرمافزار یکی از اقلام مهم صادراتی و ایجاد درآمدهای ارزی برای ان کشور اسـت. جالب اسـت بدانید کـه متخصصان پیشبینی میکند کـه تا 10 سال دیگر در کشور های پیشرفته مردم همانقدر کـه بـه نیروی برق وابسته هستند، بـه شبکه اینترنت وابسته خواهند شد؛ یعنی همانطور کـه اگر امروزه برق برود هیچ کاری نمی توان کرد، اگر در 10 سال دیگر اینترنت قطع شود تمامی کارها متوقف خواهد شد. روشن اسـت کـه در چنین جامعهاي متخصص کامپیوتر نقش بسیار مهمی ایفا خواهد کرد.
برخی از سوالات پرتکرار درباره ی رشته مهندسی کامپیوتر:
1» رشته مهندسی کامپیوتر در کدام زیر گروه ریاضی قرار دارد؟
این رشته در زیر گروه 1 ریاضی قرار دارد و داوطلبان باید بـه ضریب درس ریاضی و فیزیک توجه کنند.
2» رشته کامپیوتر در مقطع کارشناسی چه گرایشهایي دارد؟
این رشته در مقطع کارشناسی دارای سه گرایش سختافزار، نرمافزار و فناوری اطلاعات اسـت.
3» آیا پذیرش برای این رشته بدون کنکور امکانپذیر اسـت؟
جواب این سوال کامل بـه دانشگاه مورد نظر بستگی دارد. عده اي از دانشگاهها بر اساس سابقه تحصیلی برای این رشته دانشجو قبول می کنند.
نگاه آخر
مهندسی رایانه یا مهندسی کامپیوتر دانشی اسـت مرکب از مباحث نرمافزار. این رشته برخلاف مهندسی نرمافزار با طراحی و توسعه و تولید سیستمهای رایانهاي در هردو شاخهٔ سختافزار و نرمافزار سر و کار دارد.
مهندسی رایانه شاخهاي از مهندسی اسـت کـه چندین زمینهٔ موردنیاز از علوم رایانه و الکترونیک را برای توسعهٔ سختافزار و نرمافزار رایانه ادغام میکند. مهندسان رایانه طبق معمولً علاوه بر مهندسی نرمافزار یا مهندسی الکترونیک رایانه در طراحی نرمافزار و سختافزار مهارت دارند.
مهندسان در طراحی تعداد زیادی از سختافزارها و نرمافزارهای محاسباتی، شامل طراحی ریزکنترلگرهای فردی، ریزپردازندهها، رایانههای شخصی و ابررایانهها و طراحی مدار مهارت دارند. این حوزه مهندسی افزون بر چگونگی کارکرد سیستمهای رایانهاي، بر چگونگی کاربردیتر کردن ان نیز تمرکز دارد.
